Dün dündür Demirel her gündür Binlerce habere ve makaleye konu olan Demirel hakkında 30 tane de kitap yazıldı… Süleyman Demirel siyasetin en popüler isimlerinden biri. Yarım asra yaklaşan bir süredir sürekli Türkiye'nin gündeminde yer aldı. AP Genel başkanlığına seçildiği 1964 yılından bu yana en çok tartışılan isim oldu. Çalkantılı siyaset arenasında altı kez gidip yedi kez geri gelmeyi başardı. Adnan Menderes'in genç bir bürokratı olarak girdiği siyasette 40 yıl sonra zirveye çıktı ve Çankaya'ya oturdu. Seveni kadar muhalifi de çok oldu. Siyasi literatüre kazandırdığı kavramlar uzun süre tartışıldı. İLGİNÇ ANEKTODLAR 40 yıla yaklaşan siyasi yaşamı boyunca Demirel basına en çok malzeme veren lider oldu. Bugüne kadar Demirel'le ilgili onlarca yazı dizisi, yüzlerce karikatür, binlerce köşe yazısı kaleme alındı. Miting meydanlarında ve Meclis kürsüsünde yaptığı konuşmaları içeren yüzlerce kitapcık yayımlandı. Yakın siyasi tarihi inceleyen yüzlerce kitapta ağırlığı Demirel'li dönemler oluşturdu. 12 Eylül darbesinden sonraki yasaklı yıllarında dostlarına yazdığı mektuplar bile kitaplaştırıldı. Ömrünün yarısından fazlasını lider olarak geçiren böylesi bir siyasi kişilikle ilgili bugüne kadar yazılan kitapların sayısı 30… Tozlu arşivlere ve kütüphanelere girerek Demirel kitaplarını araştırdık. Siyasete bu kadar zengin malzemeler veren bir liderle ilgili yazılmış kitapları tek tek gözden geçirdik. 30'a yakın kitapta Demirel'in yaşamına ilişkin ilginç ve çarpıcı anektodlar bulduk. İÇ DÜNYASI Demirel'le ilgili biyografilerin çoğu kendisinin yasaklı olduğu yıllarda kaleme alındı. Ankara kulislerinin Demirel'e yakınlığıyla tanınan tecrübeli kalemleri Demirel biyografilerine imza attılar. Yavuz Donat'ın ‘‘Demirel'in Yokluk Yılları’’, Hulusi Turgut'un ‘‘Güniz Sokağı’’, Demirel'in Cumhurbaşkanı seçildiği ilk yıllarda ona danışmanlık yapan Cüneyt Arcayürek'in kitapları, Demirel'i daha yakından tanımamıza imkan sağlayan kitaplar olarak dikkat çekti. 1985 yılında Demirel'in siyasi yasakları sürerken Nimet Arzık tarafından kaleme alınan ‘‘Demirel'in İçi-Dışı’’, 50 yıllık bir mücadelenin arka planını ve Demirel'in iç dünyasını gözler önüne serdi. Bu kitapların önemli bölümü yazarlarla Demirel arasında günlerce süren röportajlar sonucunda yazıldı. Bir dönem Demirel'le aynı saflarda siyaset yapmış ancak daha sonra yolları ayrılmış birçok politikacı da, Demirel'e ilişkin çarpıcı anılar bıraktılar. Eski bakanlardan Mehmet Turgut'un ‘‘Siyasetten Portreler’’ kitabı Demirel'le ilgili anı kitaplarının içinde en dikkat çekeni. Söylemiyle ve üslubuyla mizahımıza da ciddi katkılar yapan Demirel'le ilgili bir karikatür albümünün yayımlandığını Demirel kitaplarını araştırırken öğrendik. Tonguç'un ‘‘Sülüname’’ adlı albümü belki de Türkiye'de bir liderle ilgili derlenmiş tek karikatür albümü. DEMİREL KİTAPLARI Demirel'in Yokluk Yılları Yavuz Donat Güniz Sokak Hulusi Turgut Demirel Dönemi 12 Mart Darbesi Cüneyt Arcayürek Devr-i Süleyman Ahmet Kahraman Demirel ve Çankaya Uğur Mumcu Zincirbozan Günleri Muammer Yaşar Demirel'in Liderlik Sırları Celal Kazdağlı Demirel'in İçi-Dışı Nimet Arzık Demirel GAP'ı Anlatıyor Derleme Kalkınmanın Manevi Yönü Derleme Demirel Demokrasiyi Anlatıyor Derleme Binaenaleyh Hatıratımdır Hayrettin Bulut Türk Demokrasisi Meydan Okuyor Derleme Demirel'in Hikayesi Hayrettin Bulut Süleyman Demirel Yesevizade Demirelizm Çetin Özaçıkgöz Demokrasi Dönemecinde Üç Adam Cüneyt Arcayürek Çoban Sülü Ergin Konuksever Türk Demokrasisi İçinde S. Demirel Fürüzan Tekil 27 Mayıs'tan 12 Mart'a Kurtul Altuğ Silahların Gölgesinde Demirel Sırrı Y. Cebeci Zincirbozan Mektupları Nazlı Ilıcak Siyasetten Portreler Mehmet Turgut Sülüname (karikatür albümü) Tonguç BİYOGRAFİ REKORU CUMHURBAŞKANI’NDA Hulusi Turgut'un Güniz Sokağı'ndan “Baba beni eversene” Demirel'in evi denilince hemen akla Güniz Sokağı gelir. Ankara'nın Kavaklıdere semtindeki bu ikametgahın önü, tam bir 'ziyaretgah' gibidir. Yurdun dört bir köşesinden gelen kimi Anadolu insanı, Demirel'den aş ve iş ister. Kimisi de 'Baba, beni eversene' diye kulağına fısıldar. Süleyman Demirel, kapısını çalan 'her Allah'ın kulu'nun derdine derman olur. Ahmet Kahraman'ın Devr-i Süleyman'ından Şarka özgü siyasetçi Büyük bir kalem ustası olan Çetin Altan '30 yıldan geriye ne kaldı, Demirel'den?' sorusunun yanıtını çizdiği portrenin içinde yediriyordu: 'Süleyman Bey'den ne kalacak ki doktora tezlerine. Sadece Şarka özgü bir siyasetçi portresi…' Celal Kazdağlı'nın Demirel'in Liderlik Sırları'ndan Demirel günün adamıdır Süleyman Demirel hiç kuşkusuz bir lider. Son 50 yıldır önce mühendis ve bürokrat. Sonra politikacı ve nihayet Cumhurbaşkanı olarak ülkenin kaderinde söz sahibi olması büyük bir liderlik başarısı. Ama Demirel'in başarısı bununla sınırlı değil. Onun asıl başarısı Türkiye'nin değişimi ile birlikte kendi değişimini de gerçekleştirmesi. Toplumun psikolojisini çok iyi anlaması ve onunla aynı süreci yaşaması. Demirel'in asıl başarısı bence bu. Demirel’i lider yapan özelliklerden biri de toplumun ve siyasetin değişim hızına uygun davranması. Yavuz Donat'ın Demirel'in Yokluk Yılları'ndan: Bir yarbay Güniz Sokak-31. Üniformalı bir yarbay. Demirel'in karşısında topuklarını vuruyor ve esas duruşa geçiyor. Demirel: - Nasılsın Nuri? -Sağolun Sayın Başbakanım. Herkesin Demirel'den kaçtığı bir dönemde, bir yarbay, üstelik üniformasıyla evde ve 'Başbakanım' diye konuşuyor. Bu yarbay (daha sonra albaylığa yükseldi ve emekli oldu) Nuri Alagöz'dür. 1991 seçimlerinde DYP'nin Kars adayıydı. Bir gün Demirel'in evine, paketler dolusu 'yasağa hayır' broşürleri ile gelecektir. Demirel: - Bunları nerede bastırdın Nuri? - Harp Okulu matbaasında Sayın Başbakanım!.. Demirel bu subayı 12 Eylül döneminde tanımıştır. Cüneyt Arcayürek'in Demokrasi Dönemeci'nde Üç Adamı'ndan: ‘Dağa mı çıktı Çankaya’ya mı?’ Cumhuriyet gazetesinin Ankara Temsilcisi Yalçın Doğan, 1982'de Anayasa'nın referandumla kabul edilmesinden sonra 'yasaklı' Demirel'i Güniz Sokak'taki evinde ziyaret etti. Demirel'in çalışma odasında Hüsamettin Cindoruk'la ziyarete gelen başkaları vardı. Yalçın Doğan, olası gelişmelerden söz açıyor. Yasaklar yakın bir tarihte kalkabilir. Demirel, DYP'ye Genel Başkan seçilir. Olası bir genel seçimden Demirel zaferle çıkabilir. Başbakanlığı söz konusudur. Görevi verecek olan Evren Paşa ise Cumhurbaşkanı. Oysa Demirel, Çankaya'ya ateş püskürüyor. 'Başbakan adayı olmak veya parti lideri olarak görüşmek için Çankaya'ya çıkmayacak mısınız?' Demirel, birdenbire müthiş bir tepki sergiliyor. Odanın pencerelerine önlem olarak konulan demir parmaklıkları göstererek; 'Parmaklıkları kırarım' diyor ve ekliyor: 'Ama Çankaya'ya çıkacağıma dağa çıkarım!' Yalçın Doğan, hiç beklemediği bu tepkiyi o yıl yazmıyor. Ne ki yasalar kalkıyor. Demirel, 27 Eylül 1987'de DYP Genel Başkanı seçiliyor. Ve.. 6 Ekim 1987 Salı günü saat 11.00'de Çankaya'ya çıkıyor ve Cumhurbaşkanı Kenan Evren'le 55 dakika süren bir görüşme yapıyor. Yalçın Doğan'ın yazısı bu görüşmeden sonra anılan başlıkla Cumhuriyet'te yayımlanıyor. Ve.. Yazının yayımlandığı gün telefon çalıyor. Demirel, Yalçın Doğan'a şunu söylüyor: 'Ben, Çankaya'ya Süleyman Demirel olarak çıkmadım. Doğru Yol Partisi Genel Başkanı olarak çıktım.' Metin YÜKSEL