|
|
|
MAHALLİ İDARELER
KANUNU |
2972 SAYILI MAHALLİ
İDARELER İLE MAHALLE
MUHTARLIKLARI VE
İHTİYAR HEYETLERİ
SEÇİMİ HAKKINDA KANUN
2972 SAYILI MAHALLİ İDARELER İLE
MAHALLE MUHTARLIKLARI VE İHTİYAR
HEYETLERİ
SEÇİMİ HAKKINDA KANUNDA
DEĞİŞİKLİK YAPAN KANUNLAR
MAHALLİ İDARELER İLE MAHALLE
MUHTARLIKLARI VE İHTİYAR
HEYETLERİ SEÇİMİ HAKKINDA
KANUN
Kanun No : 2972 Kabul Tarihi
: 18.1.1984
R.G.Yayım Sayısı : 18285 R.G.Yayım
Tarihi : 18.1.1984
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Amaç ve Kapsam:
MADDE 1- Bu kanun, mahalli idareler, organlarının
seçimlerine ilişkin esas ve usulleri düzenler. Bu amaçla;
a) İl genel meclisi üyelerinin,
b) Belediye başkanı ve belediye meclisi üyelerinin,
c) Köy ve mahalle muhtarları ile ihtiyar meclisi ve
heyeti üyelerinin,
Seçim sistemi, usul, dönem ve zamanlarına ait esaslarla seçim
çevrelerine, aday olabilme ve seçilme ilkelerine ait hükümleri
kapsar.
Seçim sistemi ve usulü:
MADDE 2- Mahalli idareler seçimleri serbest, eşit, gizli, tek
dereceli, genel oy, açık sayım ve döküm esaslarına göre, yargı
yönetim ve denetimi altında yapılır.
İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan
seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi,
belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır.
Seçim çevresi:
MADDE 3- İl genel meclisi üyeleri seçimi için her ilçe bir
seçim çevresidir.
Belediye başkanı ve belediye meclisi üyeleri seçimi için her
belde bir seçim çevresidir.
Büyükşehirlerdeki seçim çevresi:
MADDE 4- (Değişik: 20.6.1987 – 3394; Ana. Mah.: 13.6.1988
tarih ve E. 1987/22, K. 1988/19 sayılı kararı ile iptal;
yeniden düzenleme: 7.8.1988 tarih ve 3469/1 md.; Değişik:
10.07.2004 – 5216/29 md.)
Büyükşehir belediye başkanının seçiminde, seçim çevresi
büyükşehir belediye sınırları içidir.
Büyükşehir belediye sınırları içindeki ilçe ve ilk kademe
belediye başkanı ve belediye meclis üyelerinin seçimlerinde
seçim çevreleri, ilçe ve ilk kademe belediyesinin sınırları
içidir.
Seçilecek üye sayısı:
MADDE 5- Her seçim çevresinde, seçilecek üye sayısı aşağıdaki
usule göre hesaplanır.
a) İl genel meclisi üyelikleri için son genel nüfus sayımı
sonuçlarına göre:
Nüfusu 25.000’e kadar olan ilçelerde
2
Nüfusu 25.001’den 50.000’e kadar olan
ilçelerde 3
Nüfusu 50.001’den 75.000’e kadar olan
ilçelerde 4
Nüfusu 75.001’den 100.000’e kadar olan ilçelerde
5
Asıl üyelik ve aynı miktarda yedek üyelik hesaplanır.
Nüfusu 100.000’den yukarı olan ilçelerde fazla her 100.000
nüfus için bir asıl, bir yedek üye ilave olunur. Nüfusun
100.000’e bölünmesi hesabında artık sayı 50.000’den az olursa
hesaba katılmaz, 50.000 (dahil)’den fazla olursa artık sayıya
da bir asıl, bir yedek üyelik hesap edilir.
b) Belediye meclisi üyelikleri için son genel nüfus sayımı
sonuçlarına göre:
Nüfusu 10.000’e kadar olan
beldelerde 9
Nüfusu 10.001’den 20.000’e kadar olan beldelerde
11
Nüfusu 20.001’den 50.000’e kadar olan beldelerde
15
Nüfusu 50.001’den 100.000’e kadar olan
beldelerde 25
Nüfusu 100.001’den 250.000’e kadar olan
beldelerde 31
Nüfusu 250.001’den 500.000’e kadar olan
beldelerde 37
Nüfusu 500.001’den 1.000.000’a kadar olan beldelerde 45
Nüfusu 1.000.000’dan fazla olan
beldelerde 55
Asıl ve aynı sayıda yedek üyelik hesaplanır.
Büyükşehir belediye meclisine katılacak üye sayısı:
MADDE 6- a) Büyükşehir belediye meclisi belediye hudutları
içinde kalan ilçe seçim çevreleri için tespit edilen belediye
meclisleri üye sayısının her ilçe için beşte biri alınmak
suretiyle bulunacak toplam sayı kadar üyeden teşekkül eder.
Bu hesaplamada artık sayılar nazara alınmaz.
b) Yedek üyelikler de aynı usulle hesaplanır.
Tespit ve ilan:
MADDE 7 - Her seçim çevresi için seçilecek asıl ve yedek üye
sayısı o seçim çevresinin bağlı olduğu il seçim kurulu
tarafından tespit olunarak ilgili ilçe seçim kurullarına
bildirilir.
İlçe seçim kurulları durumu alışılmış usullerle ilan eder.
Seçim dönemi, seçim başlangıç tarihi ve seçim günü:
MADDE 8 – (Değişik: 7.12.1988-3507/1 md.) Mahalli idareler
seçimleri beş yılda bir yapılır. Her seçim döneminin beşinci
yılındaki 1 Ocak günü seçimin başlangıç tarihidir. Aynı yılın
Mart ayının son Pazar günü oy verme günüdür.
(Değişik: 20.03.1997 – 4231/1 md.) (Değişik:
2.1.2003 – 4778/22 md.) Milletvekili Seçimi Kanununun 7 nci
maddesinin son fıkrası gereğince yapılan seçimler hariç,
milletvekili genel veya ara seçiminden önceki veya sonraki bir
yıl içinde yapılması gereken mahalli idareler organlarına veya
bu organların üyeliklerine ilişkin genel veya ara seçimler,
milletvekili genel veya ara seçimleri ile birleştirilir.
(Ek: 20.3.1997 – 4231/1 md.) Yeni kurulan belediyelerin ilk
belediye başkan ve belediye meclisi üyeleri seçimleri ile yeni
kurulan illerde il genel meclisi üyeleri seçimi, yukarıdaki
fıkralarda belirtilen ilk genel mahalli idareler seçimleri ile
birlikte yapılır.
(Ek: 20.3.1997 – 4231/1 md.) Mahalli idareler
seçiminin savaş hali nedeniyle bir yıla kadar ertelenmesi
kanunla düzenlenir.
Seçilme yeterliliği:
MADDE 9 – (Değişik: 27.12.1993 – 3950/1 md.) 2839 sayılı
Milletvekili Seçimi Kanunu’nun 11 inci maddesinde belirtilen
sakıncaları taşımamak şartıyla, yirmibeş yaşını dolduran her
Türk vatandaşı belediye başkanlığına, il genel meclisi ve
belediye meclisi üyeliğine seçilebilir.
(İkinci fıkra mülga: 27.12.1993 – 3948/1 md.)
İKİNCİ BÖLÜM
Seçim Öncesi İşleri
Adaylık:
MADDE 10 – (Değişik: 31.3.1988 – 3420/8 md.) Anayasa ve
Kanunlarda yazılı şartlara uygun olarak, seçilme yeterliliğine
sahip olan her vatandaş, bir siyasi parti listesinden veya
bağımsız olarak, il genel meclisi üyeliğine, belediye
başkanlığına veya belediye meclisi üyeliğine adaylığını
koyabilir.
(Değişik: 31.3.1988 – 3420/8 md.) Mahalli İdareler
Seçimlerinde aday tespiti 2820 sayılı Siyasi Partiler
Kanunu’nun 37 nci maddesindeki hükümlere göre yapılır.
Ancak; 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanun’un 37 ila 51 inci
maddelerinde adı geçen “Yüksek Seçim Kurulu” yerine “ilçe
seçim kurulları”, “siyasi parti genel başkanlığı” yerine
“siyasi parti ilçe başkanlıkları”, keza büyükşehir
belediyelerinde de il seçim kurulları, siyasi parti il
başkanlıkları bu işlemleri yaparlar.
Ayrıca:
a) (Değişik: 31.3.1988 – 3420/8 md.) Yapılan aday tesbitinde
belediye başkanlığı için bir aday, belediye meclisi
üyeliklerine o seçim çevresi için tespit edilen üye adedi
kadar asıl ve yedek olarak ayrı ayrı; il genel meclisi
üyeliklerine o seçim çevresi için tespit olunan asıl ve yedek
üyelikler sayısı kadar ayrı ayrı, aday belirlenir.
İl genel meclisi üyeliklerine o seçim çevresi için tespit
olunan asıl ve yedek üyelikler sayısı kadar ayrı ayrı;
Aday belirlenir.
b) Önseçim çevresi, belediye meclisi üyeliği ve belediye
başkanlığı için belde; il genel meclisi üyeliği için ilçe;
büyükşehir belediye başkanlıkları için o şehir belediye
hudutları içidir.
c) (Mülga: 31.3.1988 – 3420/8 md.; Ek: 7.8.1988 – 3469/2 md.;
Değişik: 7.12.1988 – 3507/2 md.) Siyasi partiler, belediye
meclisi üye sayısı 9 ve 11 olan beldelerde bir, 15 olan
beldelerde iki, 25 ve 31 olan beldelerde üç, 37 olan
beldelerde dört, 45 olan beldelerde beş, 55 olan beldelerde
altı adet kontenjan adayı gösterirler. Kontenjan adayı
adayların sıralamasına dahil edilmeyerek aday listelerinde
kontenjan adayı olarak ayrıca yazılır. Siyasi partiler
kontenjan adaylarını merkez yoklaması ile tespit ederler.
Ancak, merkez karar ve yönetim organları bu yetkisini il veya
ilçe yönetim kurullarına devredebilirler. Siyasi partiler
kontenjan adaylarını bu Kanunun 12 nci maddesindeki aday
listesinde yer vermek suretiyle ilçe seçim kurullarına
bildirirler. Kontenjan adayları bu Kanunun 18 inci maddesinin
(f) bendinin ikinci fıkrasındaki aday listelerinde de yedek
adaylardan sonra ayrıca yazılır.
d) (Ek: 7.8.1988 – 3469/2 md.) Önseçimle aday tespiti halinde
belediye başkanı ile, belediye meclisi üye aday adayları
müşterek liste ile önseçime katılabilirler. Bu halde, partili
seçmen bu müşterek listeyi aynen veya bu müşterek listedeki
mevcut aday adaylarından istediklerini çizmek ve bunların
yerine aday adaylarından isimler yazmak veya 2820 sayılı
Siyasi Partiler Kanunu’nun 46 ncı maddesinde belirtilen aday
adayları listesine işaret koymak suretiyle oyunu kullanabilir.
Siyasi partiler 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 46 ncı
maddesinde belirtilen aday adayları listesi ile birlikte
müşterek listeli aday adayları listelerini de ilçe seçim
kurulu başkanlıklarına verirler.
e) (Ek: 7.12.1988 – 3507/2 md.) Seçimlere katılacak siyasi
partiler hangi seçim çevrelerinde, hangi usul ve esaslarla
aday tespiti yapacaklarını Yüksek Seçim Kurulu’na bildirirler.
Bir siyasi partinin teşkilatı bulunmaması nedeniyle önseçim
yapamadığı önseçim çevresinden adaylarını ve adayların
sırasını o partinin merkez karar ve yönetim kurulu tespit
eder.
Mahalli idare seçimlerinde siyasi parti adaylarından parti
genel merkez yetkili organlarınca belirlenecek miktarda
başvuru aidatı alınabilir. Bu aidatın miktarı en yüksek Devlet
memurunun brüt aylığını geçemez. Belediye başkanlığı için
bağımsız aday olanlar hakkında 2839 sayılı Milletvekili Seçimi
Kanununun 21 inci maddesinin 2 nci fıkrası ile 41 inci maddesi
hükmü kıyasen uygulanır. Seçim sonucunda belediye başkanlığına
seçilen adaya aldığı oy miktarına bakılmaksızın alınan teminat
iade olunur.
Eksik adaylıkların tamamlanması:
MADDE 11 – Herhangi bir sebeple, eksik aday göstermiş olan
siyasi partilerin ilçe başkanlıklarına, ilçe seçim kurulu
tarafından bu eksiğin tamamlanması gereği tebliğ olunur.
(Değişik: 2.3.1984 – 2986/1 md.) İlgili parti teşkilatı, bu
tebliğden itibaren beş gün içinde aday listesini
tamamlayamazsa, o parti o seçim çevresinden, eksik liste ile
ilgili seçime katılır.
Siyasi partilerin merkez karar ve yönetim kurulları, süreyi
geçirmemek amacı ile eksik listeyi tamamlama yetkisini önceden
ilçe idare kurullarına verebilir.
Siyasi partilerin aday listelerini vermeleri:
MADDE 12 – Siyasi partilerin ilçe idare kurulları,
seçime katılacakları çevrelere ait aday listelerini ilçe seçim
kurullarına, alındı belgesi karşılığında, önseçim gününden en
geç on gün sonraki gün saat 17.00’ye kadar verirler
İlçe seçim kurulları geçici aday listelerini mahallinde
alışılmış usullerle ilan ederler.
Büyükşehirler için siyasi partilerin il idare
kurulları, belediye başkanı adaylarını alındı belgesi
karşılığında önseçim gününden en geç on gün sonraki gün saat
17.00’ye kadar il seçim kuruluna verirler. Bağımsız adaylar da
il seçim kuruluna başvururlar.
İl seçim kurulları geçici adayları mahallinde alışılmış
usullerle ilan ederler.
Bağımsız adayların müracaatı:
MADDE 13 - İl genel meclisi üyeliği, belediye meclisi üyeliği
ve belediye başkanlığına bağımsız olarak adaylığını koymak
isteyenler, seçime katılacakları seçim çevresinin bulunduğu
ilçe seçim kurulu başkanlığına, bu Kanun’un adaylık için
aradığı şart ve vasıfları haiz olduklarını belirten bir
dilekçe ile başvururlar.
(Değişik: 7.12.1988 – 3507/3 md.) Bağımsız adaylar Yüksek
Seçim Kurulunca tespit edilen önseçim tarihine kadar adaylık
için başvurabilirler.
İlçe seçim kurulları, bağımsız adaylara ilişkin listeleri de,
ait olduğu seçim çevresinde geçici listeler halinde alışılmış
usullerle ilan ederler.
(Ek: 28.12.1993 – 3959/11 md.) Bağımsız adaylık için
başvuranlar, en yüksek derecedeki Devlet memurunun bürüt
aylığı kadar parayı ilgili mal sandığına yatırarak makbuzunu
başvurma belgelerine eklerler.
(Ek: 28.12.1993 – 3959/11 md.) Bu miktar hazine irad
kaydedilir.
Adaylara karşı itiraz
MADDE 14 – Adaylıkların geçici olarak ilanından itibaren iki
gün içinde ilçe seçim kuruluna itiraz edilebilir. İtirazlar,
ilçe seçim kurulunca en geç iki gün içinde, karara bağlanır.
İlgililer kararlara karşı iki gün içinde il seçim kuruluna
itiraz edebilirler. İl seçim kurulu bu itirazları en çok iki
gün içinde kesin olarak karara bağlar.
(Değişik: 2.3.1984 – 2986/2 md.) Siyasi partilerin aday
listelerinde, yapılan itirazlar üzerine eksiklik husule
geldiği takdirde, İlçe Seçim Kurulunun tebliğinden itibaren
beş gün içinde bu eksikliklerini tamamlayamazlarsa, o partiler
o seçim çevresinde, eksik liste ile ilgili seçime katılırlar.
Adayların incelenmesi:
MADDE 15 – İlçe seçim kurulları, kendi seçim çevrelerinin
adayları hakkında, yapacakları inceleme sonucunda bu Kanunda
yazılı adaylık şartlarında noksanlık veya aykırılık
bulunduğunu görürlerse, durumu geçici ilan tarihinden itibaren
iki gün içinde ilgili adaya ve siyasi partilerin ilçe
başkanlıklarına bildirirler.
İlgili aday veya mensubu olduğu siyasi parti, bu bildirim
üzerine en geç iki gün içinde il seçim kuruluna itiraz
edebilir. İl seçim kurulu bu itirazı en geç iki gün içinde
kesin karara bağlar.
İtirazı reddedilen bağımsız aday seçime katılma hakkını
kaybeder. Siyasi parti adayları hakkında 14 üncü maddenin
ikinci fıkrası hükmü uygulanır.
Adayların ilanı:
MADDE 16 – Adaylık kesinleştikten sonra, ilçe seçim kurulları,
bütün adayları oy verme gününden önceki, 20 nci gün ilan eder.
Adayların ilanından sonra, adaylıktan istifa, seçim sonuna
kadar nazarı itibara alınmaz. Ancak, bu gibiler seçilmiş
bulunurlarsa, istifaları hüküm ifade eder ve yerlerine
kendilerinden sonra gelenler seçilmiş sayılırlar. Ölüm halinde
de aynı şekilde hareket edilir.
İl genel meclisi ve belediye meclisi üyeleri ile belediye
başkanlarının adaylığı:
MADDE 17 – (Değişik: 28.12.1993 – 3959/12 md.)
Milletvekilleri, belediye başkanlıkları, il genel meclisi ve
belediye meclisi üyeleri ile muhtarlar mahalli idareler
seçimlerinde adaylıklarını koyabilmek veya aday gösterilmek
için görevlerinden istifa etmek zorunda değildirler.
Milletvekilliği, belediye başkanlığı, il genel meclisi ve
belediye meclisi üyeliği ile muhtarlık bir şahıs uhdesinde
birleşemez. Bu görevlerin birisinde bulunanlardan bir diğerine
seçilenler, seçim sonuçlarının kendilerine tebliğ edildiği
tarihten itibaren 15 gün içinde tercih haklarını kullanırlar.
Bu süre içinde tercih haklarını kullanmayanlar seçildikleri
yeni görevi reddetmiş sayılırlar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Seçim Günü İşleri
Kullanılacak oy pusulasının şekli:
MADDE 18 – İl genel meclisi üyeleri, belediye
meclisi üyeleri, belediye başkanlığı seçimlerinde birleşik oy
pusulası kullanılır.
Birleşik oy pusulaları aşağıdaki esaslar dahilinde
hazırlanır.
a) (Değişik: 28.12.1993 – 3959/13 md.) Oy
pusulaları, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen
Kütükleri Hakkında Kanunun 14 üncü maddesinin (1) numaralı
bendindeki esaslara uygun olarak, “Türkiye Cumhuriyet Yüksek
Seçim Kurulu” filigranı bulunan, özel surette imal edilmiş
kağıtlara Yüksek Seçim Kurulu veya Yüksek Seçim Kurulu’nun
izin ve denetimi ile İl Seçim Kurulları tarafından bastırılır.
Birleşik oy pusulalarındaki siyasi parti sütunları arasında
yarım (0.5) cm. kadar veya iki çizgi ile belirlenmiş bir
aralık bırakılır.
b) (Değişik: 31.7.1998 – 4381/6 md.) Belediye
Başkanlığı seçiminde kullanılacak birleşik oy pusulalarının en
üstünde “Siyasi Partiler” ve bağımsız adaylar varsa “Siyasi
Partiler ve Bağımsız Adaylar” ibaresi yazılır. Bu ibarenin
altına seçime katılan siyasi partilerin temsilcileri huzurunda
Yüksek Seçim Kurulu tarafından kur’a esasına göre en başta ve
ortada partinin özel işareti, özel işaretinin altında tam yazı
halinde adı, belirli bir aralık veya çizgiden sonra, çapı 2 cm
olan bir boş daire basılır ve bütün bunların altı çizilir. Bu
çizginin altına o partinin aday ad ve soyadları konulur.
c) Siyasi parti sütunları arasında “EVET”
mühürünün yarı çapı kadar ve iki çizgi ile belirlenmiş bir
aralık bırakılır.
d) (Mülga 7.8.1988 – 3469/3 md.)
e) (Mülga 7.8.1988 – 3469/3 md.)
f) (Değişik: 31.7.1998 – 4381/6 md.) İl genel
meclisi ve belediye meclisi üyeleri seçimlerinde kullanılan
birleşik oy pusulasına siyasi parti adaylarının ad ve
soyadları yazılmaz. Birleşik oy pusulası, isim listesi hariç,
yukarıdaki bentlerde yazılı şartlara uygun olarak hazırlanır.
h) (Değişik: 28.12.1993 – 3959/13 md.) Her
sandıkta kullanılacak birleşik oy pusulaları o sandığın seçmen
sayısının % 15’i kadar fazla adette paketler haline
getirilerek Yüksek Seçim Kurulu veya oy pusulalarını bastıran
seçim kurulu tarafından numaralanıp, mühürlendikten sonra
yeteri kadar zarf ve belediye meclisi üye adayları isim
listesi ile birlikte seçim çevrelerine gönderilir.
i) Birleşik oy pusulalarının içine konulacağı
zarflar 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen
Kütükleri Hakkında Kanun hükümlerine göre hazırlanıp
dağıtılır.
Oyların kullanma şekli:
MADDE 19 – (Değişik: 7.8.1988 – 3469/4 md.)
Seçmen; Yüksek Seçim Kurulu veya Yüksek Seçim Kurulu’nun izin
ve denetimiyle il seçim kurulları tarafından yaptırılıp sandık
kurullarına kadar ulaştırılan ve birleşik oy pusulası ile
birlikte kendisine verilen “EVET” veya “TERCİH” yazılı mühürü
alarak oyunu kullanmak üzere kapalı oy verme yerine girer.
(Değişik: 28.12.1993 – 3959/14 md.) Seçmen sandık
kurulunca verilecek mühürü birleşik oy pusulasında tercih
ettiği partiye veya varsa bağımsız adaya ait özel daire içine
basmak suretiyle oyunu kullanır.
(Değişik: 28.12.1993 – 3959/14 md.) Oyunu kullanan
seçmen birleşik oy pusulasını katlayarak zarfa koyar ve zarfı
yapıştırır. Mühürü sandık kurulu başkanına geri verir ve oyunu
sandığa atar.
(Değişik: 20.6.1987 – 3394/5 md.) Aynı sandık
çevresinde belediye başkanlığı (3030 sayılı Kanuna tabi
olanlar dahil), belediye meclisi üyeliği ve il genel meclisi
üyeliği seçimlerinin birlikte yapılması halinde, bu maddedeki
işlem her üç seçim içinde tekrarlanır.
(Ek: 7.12.1988 – 3507/4 md.) Ancak, aynı sandık
bölgesinde 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi
Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin Değiştirilerek Kabulü
Hakkında Kanuna tabi olanlar da dahil belediye başkanlığı ve
belediye meclisi üyeliği seçimine ait oy pusulaları aynı zarf
içine konur.
Geçerli sayılmayan oylar:
MADDE 20 – İl genel meclisi ve belediye meclisi
üyelikleri ile belediye başkanlığı seçimlerinde kullanılan
birleşik oy pusulalarından hangilerinin geçerli sayılamayacağı
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri
Hakkında Kanun ile 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu
hükümlerince belirlenir.
Tutanağa geçirme:
MADDE 21 – İlçe seçim kurulu, sandık kurullarından
gelen tutanakları, belediye başkan ve meclisi üyeleri seçimi
için beldeler; il genel meclisi seçimi için ilçeler;
büyükşehir belediye başkanı, büyükşehir belediye hudutları
içindeki ilçeler belediye başkanı ve belediye meclisi seçimi
için de ilçeler itibariyle birleştirerek o seçim çevresindeki;
a) Seçmen sayısını,
b) Oyunu kullanan seçmen sayısını,
c) İtiraz edilmiş veya ihtilaflı görülmüş olup da
geçerli sayılarak hesaba katılan oy pusulası sayısını,
d) Geçerli sayılmayan ve hesaba katılmayan oy
pusulaları sayısını,
e) Geçerli sayılan ve hesaba katılan oy pusulaları
genel toplamını,
f) Seçime katılmış olan siyasi partilerden ve
bağımsız adaylardan her birinin aldığı geçerli oy miktarını
gösteren geçerli oy pusulaları sayısını,
Tutanağa geçirir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Seçimlerden Sonra Yapılacak İşler
Belediye başkanlıklarına seçilenlerin tespiti:
MADDE 22 – Sandık kurullarınca gönderilen belediye
başkanı seçimlerine ilişkin tutanaklar ilçe seçim kurulu
tarafından birleştirilerek en çok oy alan aday, başkanlığa
seçilmiş olur.
Büyükşehir belediye başkanı seçimlerine ilişkin
ilçe birleştirme tutanakları ilçelerden il seçim kuruluna
gönderilir. İl seçim kurulu tarafından bu tutanaklar
birleştirilerek en çok oy alan aday, büyükşehir belediye
başkanlığına seçilmiş olur.
İl genel meclisi ve belediye meclisi üyeliklerine
seçilenlerin tespiti:
MADDE 23 – a) Siyasi partilerin ve bağımsız
adayların elde ettikleri il genel meclisi ve belediye meclisi
asıl üye sayısı aşağıdaki şekilde hesaplanır.
Bir seçim çevresinde kullanılan geçerli oy
toplamının onda birine tekabül eden sayı, bütün partilerin ve
bağımsız adayların aldıkları oy sayısından ayrı ayrı
çıkarılır. Bu çıkarmadan sonra geriye oyu kalmayan siyasi
partiler ve bağımsız adaylar üye tahsisinde hesaba katılmaz.
Yapılan çıkarmadan sonra geriye oyu kalan siyasi
partilerin ve bağımsız adayların isimleri alt alta, kalan
oyları da hizalarına yazılır. Bu sayılar önce bire, sonra
ikiye, sonra üçe ... şeklinde devam edilmek suretiyle o seçim
çevresinin çıkaracağı asıl üye sayısına ulaşıncaya kadar
bölünür. Elde edilen paylar, siyasi parti ayrımı
yapılmaksızın, en büyükten en küçüğe doğru sıralanır. Belediye
ve il genel meclisi üye tamsayısı kadar üyelikler, bu payların
sahibi olan siyasi partilere ve bağımsız adaylara, sayıların
büyüklük sırasına göre tahsis olunur.
Son kalan asıl üyelikler için birbirine eşit
rakamlar bulunduğu takdirde bunlar aralarında ad çekmek
suretiyle, tahsis yapılır.
(Ek: 7.12.1988 – 3507/5 md.) 10 uncu madde
uyarınca kontenjan adayı gösterilen belediye meclisi üyesi
seçim çevrelerinde bu maddeye göre yapılan bölme işlemi
kontenjan sayısı çıkarılmak suretiyle yapılır. Kontenjan adayı
gösterilen bu seçim çevrelerinde geçerli oyların en çoğunu
almış olan siyasi partinin kontenjan adayları belediye meclisi
üyeliğini kazanmış olurlar.
(Ek: 7.12.1988 – 3507/5 md.) Büyükşehirlerde,
kontenjan adaylığından belediye meclisi üyeliğine
seçilenlerden birinci sıradakiler bu Kanun’un 6 ncı maddesinde
belirtilen oranla sınırlı kalmak kaydı ile Büyükşehir Belediye
Meclisine katılırlar.
b) Siyasi parti adaylarından seçilenler aşağıdaki
şekilde tespit edilir;
İlçe seçim kuruluna verilen aday listesindeki
sıra, seçimlerde siyasi partilerin kazandıkları il genel veya
belediye meclisi asıl üyeliklerinin tespitine esas olur.
Büyükşehir belediye başkanlığını kazananlara il
seçim kurulları, diğer kazananlara ilçe seçim kurulları
tarafından tutanakları verilir.
İl seçim kurulu başkanı büyükşehir belediye
başkanlığına seçileni, ilçe seçim kurulu başkanı da belediye
başkanlığı, belediye meclisi üyelikleri ve il genel meclisi
üyeliklerine seçilenleri gösteren tutanağın bir suretini o
seçim çevresinde derhal alışılmış usullerle ilan ettirilir,
bir suretini de bir hafta süre ile seçim kurulu kapısına
astırır.
c) Yedek üyelikler için de (a) ve (b) bentleri
hükümleri uygulanır. Siyasi partilerin kazandıkları yedek
üyeler asıl üyeliğe seçilenlerden sonra gelen isimden itibaren
sıra ile tespit olunur.
Büyükşehir meclisine katılacak üyeler:
MADDE 24 – (Değişik: 10.07.2004 – 5216/30 md.) a)
Bu Kanunun 6 ncı maddesinde tespit olunan büyükşehir meclisi
üyeleri, her ilçe ve ilk kademe belediyesi için seçilmiş olan
asıl üyelerin seçiliş sıralarına göre baştan başlayarak yeter
sayıya kadar inilmek suretiyle bulunur.
b) Yedek üyelikler de aynı usulle hesaplanır.
Seçimin veya tutanağın iptali:
MADDE 25 – Seçim tutanaklarına yapılan itirazlar,
oyların dökümüne, sayımına veya bu oyların siyasi partiler
ile bağımsız adaylara bölünmesine ilişkin olduğu ve yeniden
yapılan döküm, sayım ve hesap sonucunda tutanakların iptaline
karar verildiği takdirde, bu yeni işlem sonucuna göre,
seçilmiş oldukları anlaşılanların il seçim kurulu tarafından
tutanakları verilir.
Bir seçim çevresinde yapılan seçimin, seçim işleri
sebebiyle iptaline karar verildiği takdirde, o seçim
çevresinde yeniden seçim yapılır. İl seçim kurulu, seçimin
iptaline dair kararı ilan ettiği gibi kararın kesinleşmesini
müteakip o çevrede seçimin yapılacağını da derhal ilan eder.
Bu ilandan sonra gelen 60 ıncı günü takip eden ilk
Pazar oy verme günüdür.
Yukarıdaki fıkralar dışında, meclis üyelerinden
bir veya birkaçının tutanaklarının iptaline karar verildiği
takdirde, tutanağı iptal olunan meclis üyesi yerine, mensup
oldukları siyasi parti listesindeki sıraya göre, belli olan
sırada olanlara tutanakları verilir.
İl seçim kurullarının kararlarına karşı 26 Nisan
1961 tarihli ve 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve
Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 130 uncu maddesindeki tespit
edilmiş olan süreler içinde, Yüksek Seçim Kurulu’na itiraz
edilebilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Seçim Sonuçlarının İlanı
Seçim sonuçlarının Yüksek Seçim Kurulu’nca ilanı:
MADDE 26 - Yüksek Seçim Kurulu, ilçe seçim
kurulları tarafından yollanan belgelere dayanarak, seçimin
genel sonucunu ilan eder.
Seçim sonuçlarının Devlet İstatistik Enstitüsü
tarafından yayımlanması:
MADDE 27 – Devlet İstatistik Enstitüsü, ilçe seçim
kurulları tarafından kendilerine verilecek belgelere dayanarak
seçim çevreleri itibariyle sandık tutanaklarından mevcut
bilgiyi, en geç seçimi takip eden yıl içinde yayımlar.
Belediye ve il genel meclisi yedek üyelerinin asıl
üyeliğe getirilmesi:
MADDE 28 – İl genel meclisi üyeliklerinde,
herhangi bir sebeple boşalma olduğu takdirde vali, belediye
meclisi üyeliklerinde boşalma olduğu takdirde ise belediye
başkanı beş gün içerisinde meclise katılacak yedek üyelerin
adını yetkili seçim kurulundan sorar ve üç gün içerisinde adı
bildirilen üyeyi davet eder. Bu suretle davet edilen üye,
kalan süreyi tamamlar.
Boşalan üyelik hangi ilçe veya siyasi partiye ait
ise, davet edilecek yedek üye de, aynı ilçe veya siyasi
partiden olur.
Bir partiden boşalan asıl üyelik için, o partiden
davet edilecek yedek üye kalmamış ise veya boşalan asıl üyelik
bir bağımsıza ait ise, parti ayrımı yapılmaksızın oy
bölüşümünde sırası önde gelen yedek üye asıl üyeliğe davet
edilir.
Bir siyasi parti listesinden, meclis asıl
üyeliğine seçildikten sonra başka bir siyasi partiye geçen
veya bağımsız kalanlardan asıl üyelik açıldığı takdirde, bu
üyelerin meclis üyeliğine seçildikleri sırada mensup oldukları
partinin yedek üyesi, asıl üyeliğine çağrılır.
Seçimlerin yenilenmesi:
MADDE 29 – (Anayasa Mah. 13.6.1988 tarih ve
E.1988/14, K.1988/18 sayılı kararı ile iptal; Yeniden
Düzenleme: 7.12.2988 – 3507/6 md.). Seçim dönemi sonundan
önce;
a) Bir seçim çevresinde yapılan seçimin seçim
işlemleri sebebiyle iptaline karar verilmesi,
b) Belediye meclisi veya il genel meclisinin
yetkili organlarca feshi,
c) Belediye meclisi veya il genel meclisi
üyeliklerinin herhangi bir sebeple boşalması ve meclis üye
sayısının yedeklerinin de getirilmesinden sonra üye
tamsayısının yarısından aşağıya düşmesi,
d) (Mülga: 20.3.1997 – 4231/2 md.; Ek: 03.07.2005
– 5393/85-c md.) Belediye kurulması,
Hallerinde mülki amirlerin vaki boşalmaları otuz
gün içinde İlçe Seçim Kurulu’na bildirmeleri üzerine, İlçe
Seçim Kurulu sözkonusu organ için yeniden seçim yapılmasına
karar vererek durumu alışılmış usullerle ilan eder.
(Değişik: 20.3.1997 – 4231/2 md.) a, b, c
bentlerinde yazılı hallerde bu ilandan sonra gelen 60 ıncı
günü takip eden ilk Pazar oy verme günüdür. Ancak, mahalli
idareler genel seçimine bir yıldan az bir süre kalmış ise,
mahalli idareler ara seçimi yapılmaz.
ALTINCI BÖLÜM
Köy ve Mahalle Muhtarları, Köy İhtiyar Meclisi ve
Mahalle İhtiyar Heyeti Üyeliği Seçimleri
Seçilecek üye sayısı:
MADDE 30 – a) Köy ihtiyar meclisine, son genel
nüfus sayımı sonuçlarına göre;
Nüfusu 1.000’e kadar olan Köylerde
8
Nüfusu 1.001’den 2.000’e kadar olan
köylerde 10
Nüfusu 2.000’den fazla olan
köylerde 12
Üye seçilir. Seçilecek üye sayısı ilçe seçim
kurulu başkanınca belirlenir.
Oyların tasnifi sonucunda en çok oy alanlardan
başlanarak nüfusu 1.000’e kadar olan köylerde ilk dört üye,
nüfusu 1.001’den 2.000’e kadar olan köylerde ilk beş üye ve
nüfusu 2.000’den fazla olan köylerde ilk altı üye asıl, geri
kalanlar ise yedek üye olur.
b) Mahalle ihtiyar heyetine sekiz üye seçilir.
Oyların tasnifi sonucunda en çok oy alan dört üye asıl, geri
kalanlar ise yedek üye olur.
Adaylık ve seçilme yeterliliği:
MADDE 31 – Köy muhtarlığı ve köy ihtiyar meclisi
üyeliği, mahalle muhtarlığı ve mahalle ihtiyar heyeti üyeliği
seçimlerinde adaylık usulü yoktur.
(Değişik: 2.3.1984 – 2986/3 md.) En az altı aydan
beri o mahalle veya köyde oturmak şartıyla 25 yaşını dolduran
her Türk vatandaşı, bu Kanunda ve bu Kanunun atıf yaptığı
diğer kanunlarda öngörülen hükümlerce seçilmeye mani hali
olmamak kaydıyla, muhtar, ihtiyar meclisi ve ihtiyar heyeti
üyesi seçilebilir. Bunlar için ilkokul mezuniyeti şartı
aranmaz; okur-yazar olmak yeterlidir.
442 sayılı Köy Kanunu’nun 41 inci maddesi
gereğince görevden uzaklaştırılan köy muhtarları ile 4541
sayılı Şehir ve Kasabalarda Mahalle Muhtar ve İhtiyar
Heyetleri Teşkiline Dair Kanun’un 18 inci maddesine göre
sıfatları kaldıran mahalle muhtar ve ihtiyar heyeti üyeleri
tekrar aynı görevlere seçilemezler.
Seçim çevresi, oy verme ve seçim sistemi:
MADDE 32 – Mahalle muhtarlığı ve ihtiyar heyeti
için, mahalle; köy muhtarlığı ve ihtiyar meclisi için köy;
seçim çevresidir.
Her seçim çevresinde usule uygun olarak konmuş
sandıklarda o çevre seçimi için oy kullanılır.
Muhtar seçimi için bir ad yazılı oy pusulası,
ihtiyar meclisi ve ihtiyar heyeti seçimi içinde bu kurulların
asıl üye sayısı kadar ad yazılı oy pusulası Yüksek Seçim
Kurulu’nca hazırlanan özel zarfa konularak oy sandığına
atılır.
Muhtar, ihtiyar heyeti ve ihtiyar meclisi
seçimleri ekseriyet sistemine göre yapılır.
(Ek: 2.3.1984 – 2986/4 md.) Bu seçimler için
kullanılacak oy pusulaları basılabilir, teksir edilebilir ve
her türlü araçla çoğaltılabilir.
Boşaltılan muhtarlık, ihtiyar meclisi ve ihtiyar
heyeti üyeliği için seçim yapılması:
MADDE 33 – Köy veya mahalle muhtarlığının herhangi
bir sebeple boşalması halinde ihtiyar meclisi veya heyetinin
birinci üyesi durumu, yazılı olarak ilgili seçim kuruluna ve
mahallin en büyük mülkiye amirine bildirilmek zorundadır.
Boşalan muhtarlıklar için her yıl Haziran ayının
ilk Pazar günü seçim yapılır. Seçim yapılıncaya kadar
muhtarlık görevi mahallin en büyük mülkiye amiri tarafından
atanacak muhtar vekili tarafından yürütülür.
Seçim döneminin sona ermesinden önce ihtiyar
meclisi veya ihtiyar heyeti üye sayısının yedeklerinin de
getirilmesinden sonra üye tamsayısının köylerde tabii üyeler
hariç yarısına düşmesi halinde, muhtar durumu bir hafta içinde
ilgili seçim kurulu başkanlığına ve bilgi için de mahallin en
büyük mülki amirine bildirmeye mecburdur.
Bu bildirim üzerine ilçe seçim kurulu
başkanlığınca durum 48 saat içinde ilan edilir. İlan
tarihinden sonra gelen 60 ıncı günü takip eden ilk Pazar günü
oy verilir.
İhtiyar meclisi veya heyeti seçiminin yapılması
gerektiği hallerde köy veya mahalle muhtarlığı da boşalmış
ise, Haziran ayı beklenmeksizin her iki seçim beraber yapılır.
Diğer işlemler:
MADDE 34 - Muhtar, ihtiyar heyeti, ihtiyar
meclisi seçimlerinde diğer işlemler bu Kanunda ve bu Kanunun
atıf yaptığı diğer kanunlarda yazılı usul ve esaslara göre
yürütülür.
EK MADDE 1 - (Değişik: 14.6.1989 – 3573/1 md.;
28.12.1995 – 3959/16 md.; 31.7.1998 – 4381/Geçici 4 md.)
Seçmen kütüğüne kaydı ve sandık listesinde oy kullanma
yeterliliği bulunduğu halde, mahalli idareler genel ve ara
seçimlerine meşru mazeretleri olmaksızın katılmayanlar ilçe
seçim kurulu başkanı tarafından 5.000.000.-(Beşmilyon) lira
para cezası ile cezalandırılır. Bu karar kesindir.
EK MADDE 2 - (28.12.1983 – 3959/17 md.) Dağınık
mahalle ve sair yerleşim yerleri bulunan köylerde veya
köylerin birbirlerine yakın olduğu durumlarda seçim
sandıklarının bir tek mahalde veya bir tek köyde toplanması,
seçim gününden en az bir hafta önce ilan edilmek koşuluyla
İlçe Seçim Kurulunca kararlaştırılabilir.
EK MADDE 3 – (12.5.1994 – 3989/1 md.) Subaylar, astsubaylar,
hakimler ve savcılar ile yüksek yargı organları mensupları
hariç olmak üzere, kamu kurumları ile kamu kurumu niteliğinde
bir kuruluşta memur veya kadrolu işçi olarak çalışmakta iken
bu görevinden ayrılarak Belediye Başkanı seçilmiş olup da
yeniden aday olamayan veya seçilemeyenler, hizmet süreleri
itibariyle veya yaş haddi nedeniyle emekliliğe hak kazanamamış
olmaları kaydıyla, seçimlerin kesin sonuçlarının Yüksek Seçim
Kurulu’nca ilanını takip eden iki ay içinde daha önceki
kurumlarının bağlı bulunduğu bakanlığa başvurmaları halinde
eski görevlerine veya istifa ettikleri tarihteki kurumun
özelliği ve niteliğine uygun eşdeğer bir göreve atanabilirler.
Ancak yargı kararı ile belediye başkanlığı görevi sona erenler
ve istifa edenler hakkında bu hüküm uygulanmaz.
YEDİNCİ BÖLÜM
Geçici Hükümler
GEÇİCİ MADDE 1 – Bu kanun uyarınca yeni il genel
meclisi seçimleri yapılarak il genel meclisleri ilk
toplantılarını yapıncaya kadar 25.9.1980 gün ve 2304 sayılı
13.3.1329 tarihli İdarei Ümumiyei Vilayat Kanunu Muvakkatına
Ek Kanun hükümlerinin uygulanması devam olunur.
GEÇİCİ MADDE 2 – Bu kanun uyarınca yeni belediye
başkan ve belediye meclisi üyeleri seçilinceye kadar,
25.9.1980 gün ve 2303 sayılı 3.4.1930 tarih ve 1580 sayılı
Belediye Kanununa Ek Kanun ile 18.8.1981 gün ve 2508 sayılı
1580 sayılı Belediye Kanununa 2303 sayılı Kanunla eklenen
Geçici 3 üncü Maddenin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Üç Geçici
Madde Eklenmesine Dair Kanun hükümlerinin uygulanması devam
olunur.
GEÇİCİ MADDE 3 - Bu kanun yürürlüğe girdikten
sonra, yapılacak ilk mahalli idareler seçimlerinde, siyasi
partilerin aday tespiti için ön seçim yapılmaz. Bu seçime
mahsus olmak üzere siyasi partiler, adaylarını aşağıdaki
usullere göre tespit ederler.
Büyükşehir belediye başkan adayları siyasi
partilerin genel merkez karar ve yönetim kurullarınca tespit
edilir.
İllerde:
İl merkezi belediye başkanı ile belediye meclisi
üyeleri, merkez ilçe beldelerinin belediye başkanları ile
belediye meclisi üyeleri, merkez ilçeye isabet eden il genel
meclisi üyeleri adaylarını, siyasi partilerin il ve merkez
ilçe idare kurulları birlikte toplanarak;
İlçelerde:
İlçe belediye başkanı ile belediye meclisi
üyeleri; ilçe beldelerinin belediye başkanları ile belediye
meclisi üyeleri; ilçe seçim çevresine isabet eden il genel
meclisi üyeleri adaylarını, siyasi partilerin ilçe idare
kurulları toplanarak belirleyip, genel merkez karar ve yönetim
kurulunun tensip ve tasdikine sunarlar.
Merkez karar ve yönetim kurulunun, her listeyi
aynen kabul veya değiştirerek tasdik etmesi ile adaylar tespit
olunur.
GEÇİCİ MADDE 4 – Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden
sonra yapılan ilk seçimde, seçmen kütüğünde ve sandık
listesinde kaydı ve oy kullanma yerinde bulunduğu halde
mahalli idareler ile mahalle muhtarlıkları ve ihtiyar
heyetleri seçimlerine hukuki veya fiili mazereti olmaksızın
katılmayanlar, ilçe seçim kurulu başkanı tarafından 2.500 lira
para cezası ile cezalandırılırlar.
Ancak seçim gününden sonraki üç ay içinde hukuki
veya fiili mazeretini bildiren ve mazereti ilçe seçim kurulu
başkanınca geçerli görülenlerden bu para tahsil edilmez.
GEÇİCİ MADDE 5 – Bu Kanunda seçim usul ve esasları
hükme bağlanan büyükşehir yönetiminin hukuki statüsü, bu
Kanunun yürürlüğünü takip eden ilk seçimin oy verme gününden
önce, 17.6.1982 gün ve 2680 sayılı Kamu Kurum ve
Kuruluşlarının Kuruluş, Görev ve Yetkilerinin Düzenlenmesi ile
İlgili Yetki Kanunu’ndaki belirtilen esas ve usullere uygun
olarak çıkarılacak Kanun Hükmünde Kararnamelerle düzenlenir.
GEÇİCİ MADDE 6 – Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden
sonra yapılacak ilk mahalli idareler seçimlerinde 6 Kasım 1983
tarihinde yapılan milletvekili seçiminde kullanılan sandık
seçmen listeleri güncelleştirilerek kullanılır.
Güncelleştirme; sandık seçmen listelerinin askıya
çıkarılması, listede ismi bulunmayanlar ile seçim gününe kadar
21 yaşını dolduracak olanların listeye yazılması suretiyle
yapılır ve bu suretle oluşan listeler başka bir ilan vesair
işleme tabi tutulmadan çoğaltılarak sandık seçmen listesi
olarak kullanılır.
Askı ve itiraz süreleri Yüksek Seçim Kurulu’nca
belirlenir.
GEÇİCİ MADDE 7 - Bu Kanunun yürürlüğe girmesini
takip eden ilk mahalli idareler seçiminde oy verme günü 25
Mart 1984 tarihidir.
Seçim döneminin başlangıç tarihi Yüksek Seçim
Kurulu’nca, yukarıdaki fıkrada belirtilen oy verme günü esas
alınarak tespit ve ilan edilir.
Yüksek Seçim Kurulu, bu seçimlere mahsus olmak
üzere, bu Kanun ile 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve
Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ve 2820 sayılı Siyasi Partiler
Kanunu’nun seçimlere ilişkin olarak tespit ettiği süreleri
kısaltarak uygular.
GEÇİCİ MADDE 8 – Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden
sonra yapılacak ilk mahalli idareler seçimlerinde, seçime
katılma hakkı kazanacak partilerde 2839 sayılı Milletvekili
Seçimi Kanunu’nun 45 inci maddesi ile değişen 298 sayılı
Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında
Kanun’un 14 üncü maddesinin 4 ve 11 numaralı bentlerinde sözü
edilen büyük kongresini yapmış olmaları şartı aranmaz.
GEÇİCİ MADDE 9 – Geçici 7 nci maddeye göre
yapılacak seçimlerde tayin yolu ile belediye başkanlığı
görevini yürütenler aday oldukları takdirde kanuni süreleri
içinde görevlerinden ayrılırlar.
GEÇİCİ MADDE 10 – Subaylar, astsubaylar, hakimler
ve savcılar ile yüksek yargı organları mensupları hariç olmak
üzere; mahalli idareler seçimlerinde aday olan memurlar seçimi
kaybetmeleri halinde, Yüksek Seçim Kurulu’nca seçim
sonuçlarının ilanını takip eden bir ay içinde müracaat
etmeleri kaydıyla bu seçime mahsus olarak müktesap hakları ile
eski veya eşdeğer bir göreve dönebilirler.
GEÇİCİ MADDE 11- 2963 sayılı Kanunla kurulan ve
halen adli ve mülki teşkilatı kurulmamış bulunan ilçelerde
mahalli idareler seçimlerini yürütecek ilçe seçim kurulunu
belirlemeye veya yeni ilçe seçim kurulları oluşturmaya Yüksek
Seçim Kurulu yetkilidir.
GEÇİCİ MADDE 12 – (Ek: 24.2.1993 – 3866/4 md.) –
1993 yılında kurulacak belediyelerin organ seçimleri 1994 yılı
Mart ayında yapılacak Mahalli İdareler Genel Seçimleri ile
birlikte yapılır.
GEÇİCİ MADDE 13 – (Ek: 28.12.1993 – 3959/18 md.) –
27 Mart 1994 tarihinde yapılacak mahalli idareler
seçimlerinde, Hakimler ve Savcılar, Yüksek Yargı Organları
mensupları, Yüksek Öğretim kurumlarındaki öğretim elemanları,
Yüksek Öğretim Kurulu Üyeleri, kamu kurum ve kuruluşlarının
memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet
bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri ile
subaylar ve astsubaylar 30.1.1994 tarihine kadar görevlerinden
ayrılma isteğinde bulunmadıkça adaylıklarını koyamazlar ve
aday gösterilemezler.
Subay ve astsubaylar hariç olmak üzere; birinci
fıkrada sayılanların aday adaylığını veya adaylığı
kaybetmeleri ve bir ay içinde müracatları halinde hemen,
seçimi kaybetmeleri halinde, Yüksek Seçim Kurulu’nca seçim
sonuçlarının ilanını takip eden bir ay içinde müracaat
etmeleri kaydıyla eski görevlerine veya kazanılmış hak ve
aylık derecelerindeki başka bir göreve atanırlar.
EK GEÇİCİ MADDE 1 (Ek: 7.7.1993 – 3912/1 md.)
18.1.1984 tarih ve 2972 sayılı Kanun’un 8 inci maddesi
uyarınca 27 Mart 1994 tarihinde yapılacak Mahalli İdareler
Seçimlerinde oy vereceklerin kütüklere yazılması ve sandık
listelerinin düzenlenmesi amacıyla bütün Türkiye’de aynı
zamanda 1993 yılının Kasım ayının ilk Pazar günü, Yüksek Seçim
Kurulu’nun gözetim ve denetiminde yazım yaptırılır.
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen
Kütükleri Hakkında Kanun uyarınca, bilgisayar ortamında
merkezi seçmen kütüğü oluşturulan yerlerde yazım işlemleri
diğer illerden farklı olarak, yazım memurlarınca aynı gün
konutlar dolaşılmak suretiyle bilgisayar ortamındaki mevcut
merkezi seçmen kütüğünün güncelleştirilmesi biçiminde yapılır.
Bununla ilgili esaslar Yüksek Seçim Kurulu’nca belirlenir.
Seçimde kullanılacak seçmen kütüklerinin
yazımında 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen
Kütükleri Hakkında Kanun ile ilgili diğer Kanunların bu Kanuna
aykırı olmayan hükümleri uygulanır.
EK GEÇİCİ MADDE 2 – (7.7.1993 – 3912/1 md.)
Mahalli İdareler Seçimlerinde kullanılacak seçmen kütüklerinin
yazım ve seçimin yapılması için Adalet Bakanlığı bütçesinin
ilgili bölümüne yeterli miktar ödenek, Maliye Bakanlığının
yedek ödenek tertibinden aktarılır.
Yüksek Seçim Kurulu, seçmen kütüklerinin süratle
yazımının, daktilo edilmesinin ve kartlarının dağıtımının
sağlanması için geçici ve yevmiyeli personel istihdam
edebilir. Bu personele Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığınca
300.000.- ila 500.000.- Lira arasında takdir edilecek gündelik
ödenir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Son Hükümler
Propaganda serbestliği:
MADDE 35 – Mahalli idareler seçimlerinde
propaganda 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen
Kütükleri Hakkında Kanun dairesinde serbesttir.
Ancak 298 sayılı Kanun'un 52 ile 55'inci
maddeleri ile düzenlenen radyo ve televizyonda propagandaya
ilişkin hükümleri, 52'nci maddenin son bendi hariç, bu
seçimlerde uygulanmaz.
(Ek: 28.12.1993 - 3959/15 md.) Ancak 298 sayılı
Kanun'un 52 ile 55'inci maddeleri ile düzenlenen radyo ve
televizyonda propagandaya ilişkin hükümleri mahalli idareler
ara seçimlerinde resmi ve özel radyo ve televizyon kuruluşları
bakımından uygulanmaz. (1)
Özel hüküm bulunmayan hallerde uygulama:
MADDE 36- Bu Kanunda özel hüküm bulunmayan hallerde 26.4.1961
gün ve 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen
Kütükleri Hakkında Kanun ile 22.4.1983 tarih ve 2820 sayılı
(1) 28.12.1993 tarih ve 3959 sayılı Kanunun geçici 1 inci md.
bu fıkranın sadece ilk genel yerel seçimlerde uygulanacağını
hüküm altına almıştır.
Siyasi Partiler Kanunu, 10.6.1983 gün ve 2839
sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu’nun ve bunların ek ve
değişikliklerinin bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri
uygulanır.
Yürürlükten kaldırılan hükümler:
MADDE 37- 18.7.1963 gün ve 286 sayılı Köy
Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un,
18.7.1963 gün ve 287 sayılı Şehir ve Kasabalarda,
Mahalle Muhtar ve İhtiyar Heyetleri Teşkiline Dair 4541 sayılı
Kanunda Değişiklik Yapılması ve Bazı Kanunların Kaldırılması
Hakkında Kanun’un,
19.7.1963 günlü ve 306 sayılı İdarei Ümumiyei
Vilayat Kanunu’nda Değişiklikler Yapılmasına ve İlgili Bazı
Kanunların Kaldırılmasına Dair Kanunun,
19.7.1963 gün ve 307 sayılı Belediye Kanunu’nda
Değişiklik yapılmasına Dair Kanunun,
Seçimlerle ilgili ve bu Kanuna aykırı olan
hükümleri ile diğer kanunların bu Kanuna aykırı olan
seçimlerle ilgili hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük:
MADDE 38 - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe
girer.
Yürütme:
MADDE 39 – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu
yürütür.
18.1.1972 TARİH VE 2972 SAYILI ANA KANUNA
İŞLENMEYEN HÜKÜMLER
1) 20.6.1987 tarih ve 3394 sayılı Kanunun Geçici
Maddesi:
GEÇİCİ MADDE 1 – Bu Kanunun yayımlandığı tarihte
boş bulunan belediye meclisi ve il genel meclisi üyelikleri
ile belediye başkanlıkları seçimleri, ilan edilmiş olsa bile,
bu Kanun hükümlerine göre yapılır.
2) 7.8.1988 tarih ve 3469 sayılı Kanunun Geçici Maddeleri:
GEÇİCİ MADDE 1 – Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten sonra yapılacak ilk mahalli idareler genel
seçimlerinde, kanunlardaki bütün süreleri, oy verme gününü
esas alarak icabında kısaltmak suretiyle tespit ve ilana
Yüksek Seçim Kurulu yetkilidir.
GEÇİCİ MADDE 2 – Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten sonra yapılacak ilk mahalli idareler genel seçimleri
sebebiyle kanunların gerekli kıldığı giderleri karşılamak
üzere yeterli ödenek, ilgili kuruluş bütçelerine Maliye ve
Gümrük Bakanlığı’nca aktarılır.
GEÇİCİ MADDE 3 – Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten sonra yapılacak ilk mahalli idareler genel
seçimlerinde; siyasi partilerin seçime katılabilmeleri için,
2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 20’nci maddesinde
öngördüğü, beldelerde teşkilatlanma ile ilgili hüküm
uygulanmaz.
GEÇİCİ MADDE 4 – (Mülga: 7.12.1988 – 3507/7 md.)
GEÇİCİ MADDE 5 – Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten sonra yapılacak ilk il genel meclisi üyeleri,
belediye meclisi üyeleri ve belediye başkanlığı seçimlerinde;
a) Yüksek Seçim Kurulu filigranı bulunan özel
imal edilmiş kağıtlara basılı birleşik oy pusulalarında;
sadece seçime katılan siyasi partilerin özel işaretleri,
kısaltılmış isimleri ve tam yazı halinde adları ile her siyasi
parti için ayrılan bölümün altında çapı 2 cm. olan boş bir
daire bulunur.
b) Seçime katılan siyasi parti adayları ile
bağımsız adayları gösteren bir liste her sandık mahallinde
seçmenlerin görebileceği bir yere asılır.
c) (Mülga: 7.12.1988 – 3507/7 md.)
d)(Mülga: 7.12.1988 – 3507/7 md.)
e) (Mülga: 7.12.1988 – 3507/7 md.)
GEÇİCİ MADDE 6 – (Mülga: 7.12.1988 – 3507/7 md.)
GEÇİCİ MADDE 7 – (Mülga: 7.12.1988 – 3507/7 md.)
GEÇİCİ MADDE 8 – Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten sonra yapılacak ilk Mahalli İdareler Genel Seçiminde,
belediye başkanlığı için; 2972 sayılı Kanun’un 9’uncu
maddesinin birinci fıkrasındaki, en az altı ay süreyle o seçim
çevresinde oturmuş olmak şartı aranmaz.
GEÇİCİ MADDE 9 – Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten sonra yapılacak ilk mahalli idareler genel
seçimlerinde, siyasi partilerin mahalli teşkilatlarının
yönetim kurulu başkan ve üyelerinin belediye başkanlığı
adaylığı dışındaki mahalli idareler seçimi adaylıklarında,
2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 40’ıncı maddesinin
dördüncü fıkrası hükmü uygulanmaz.
3) 7.12.1988 tarih ve 3507 sayılı Kanunun Geçici
Maddeleri:
GEÇİCİ MADDE 1 – Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren altı ay içinde, siyasi partilerin yetkili
merkez karar ve yönetim organları gerekli görülen tüzük
değişikliğini yapmaya yetkilidir.
GEÇİCİ MADDE 2 – Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden
sonra yapılacak ilk mahalli idareler genel seçimlerinde 2972
sayılı Mahalli İdareler ve Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar
Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunun 35’inci maddesinin ikinci
fıkrası hükmü uygulanmaz. Ancak, seçime katılıp da son
milletvekili genel seçimlerinde toplam geçerli oyların %
7’sinden fazlasını alan siyasi partilere, bu seçimlere mahsus
olmak üzere, oy verme gününden önceki 7’nci günden itibaren oy
verme gününden önceki gün saat 18.00’e kadar radyodan ve Türk
Bayrağı ile Yüksek Seçim Kurulu’nun tespit edeceği yere
asılacak olan ve bu Kurulun belirlediği büyüklükteki parti
bayrağı ve konuşmayı yapan kişi dışında görüntüsüz olarak
televizyondan;
a) Yukarıda belirtilen siyasi partilere, ilk gün
10’ar dakikalık birer konuşma,
b) Mecliste grubu bulunan siyasi partilere,
ilaveten 10 dakikalık birer konuşma,
c) Ana muhalefet partisine, ilaveten 10 dakikalık
bir konuşma,
d) İktidar partisine, ilaveten 10’ar dakikalık
iki konuşma.
Hakkı verilir. Son konuşmayı iktidar partisi
yapar.
GEÇİCİ MADDE 3 – (13.4.1989 – 3531/1 md.) Subaylar
ve astsubaylar, hakimler ve savcılar ile yüksek yargı
organları mensupları hariç olmak üzere, 26 Mart 1989
tarihindeki mahalli idareler seçimi için aday adayı olup aday
olamayanlar veya aday olup seçimi kaybedenlerden, daha önce
kamu kurumları ile kamu kurumu niteliğindeki bir kuruluşta
görev yapmış olanlar, bu Kanunun yayımını takip eden 2 ay
içinde müracaat etmeleri kaydıyla, bu seçime mahsus olarak,
anılan kurumların münasip göreceği ve mükteseplerine uygun
görevlere atanabilirler.
4) 26.12.1991 Tarih ve 3766 sayılı Kanunun Geçici
Maddesi:
GEÇİCİ MADDE (1) – 30 Mart 1992 tarihine kadar
herhangi bir nedenle boşalacak olan belediye başkanlıkları
için oy verme günü 1992 Haziran ayının ilk Pazar günüdür.
2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle
Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun’un
29’uncu maddesine göre yeniden seçim yapılmasına karar
verilerek ilanları yapılan belediye başkanlıkları için; bu
Kanunun yayımı tarihine kadar yapılmış bulunan bütün seçim
işlemleri ve bu işlemlerde kazanılmış haklar saklıdır.
Yeni başkanın görevine başlamasına kadar geçecek
süre içinde başkanlık görevini yürütmek üzere belediye
meclisi, üyeleri arasından birisini başkanvekili olarak seçer.
Belediye meclisi; bu Kanunun yayımı tarihinden
itibaren en çok 10 gün içinde başkanvekili seçmek için vali
tarafından toplantıya çağırılır.
Subaylar ve astsubaylar hariç olmak üzere,
birinci fıkrada gösterilen belediye başkanlığı ara
seçimlerinde aday veya aday adayı olan Devlet memurları ile
diğer kamu görevlileri, aday veya aday adaylığından istifa
etmeleri kaydıyla bu Kanunun yayımından itibaren bir ay içinde
müracaat etmeleri halinde, kazanılmış hakları ile eski veya
eşdeğer bir göreve dönebilirler. Adayları kesinleşmiş yerlerde
adaylığı kazanamamış olanlar hakkında da aynı hükümler
uygulanır.
5- 12.5.1994 tarih ve 3989 sayılı Kanunun Geçici
Maddesi:
GEÇİCİ MADDE – Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihi izleyen iki ay içerisinde başvurmaları halinde 27 Mart
1994 tarihinde yapılan mahalli idareler seçimlerinde aday
olamayan veya seçilemeyen belediye başkanları da bu kanun
hükümlerinden yararlanırlar.
6- 20.3.1997 Tarih ve 4231 sayılı Kanunun Geçici
Maddesi:
GEÇİCİ MADDE – Subay ve astsubaylar hariç olmak
üzere, 1’inci maddenin ikinci fıkrasında ve 2’nci maddeyle
ilga edilen 2972 sayılı Kanun’un 29’uncu maddesinin “d”
bendinde öngörülen seçimler için aday veya aday adayı olan
devlet memurları ile diğer kamu görevlileri, aday veya aday
adaylığından istifa etmeleri veya bu sıfatların herhangi bir
nedenle düşmesi hallerinde, bu Kanunun yayımından itibaren bir
ay içinde müracaat etmeleri kaydıyla, eski görevlerine veya
kazanılmış hak aylık derecelerindeki başka bir göreve
dönebilirler.
(1) Bu fıkranın “Bu Kanunun yayımı tarihine kadar 2972 sayılı
Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar
Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunun 29 uncu maddesine göre
yeniden seçim yapılmasına karar verilerek ilanları yapılan
belediye başkanlıkları ile...” içerikli bölümü, Anayasa
Mahkemesi’nin 21/4/1992 tarih ve E.1992/17, K.1992/30 sayılı
kararıyla iptal edilmiş olup, metinden çıkartılmıştır. (Bkz.:
2/10/1992 – 21363 R.G.)
|
| |
|