Türkiye Cumhuriyeti Anayasası

ALTINCI KISIM

GEÇİCİ HÜKÜMLER

GEÇİCİ MADDE 1 - Anayasanın, halkoylaması sonucu, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası olarak kabul edildiğinin usulünce ilanı ile birlikte, halkoylaması tarihindeki Milli Güvenlik Konseyi Başkanı ve Devlet Başkanı, Cumhurbaşkanı sıfatını kazanarak(*), yedi yıllık bir dönem için, Anayasa ile Cumhurbaşkanına tanınan görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır. 18 Eylül 1980 tarihinde Devlet Başkanı olarak içtiği and yürürlükte kalır. Yedi yıllık sürenin sonunda Cumhurbaşkanlığı seçimi Anayasada öngörülen hükümlere göre yapılır.

-----------------------

(*) 2779 sayılı Bazı Kanunlardaki "Devlet Başkanı" Ünvanının "Cumhurbaşkanı" Olarak Değiştirilmesi Hakkında Kanun (RG, 13 Ocak 1983, Sayı:17927) Bkz. Anayasanın Geçici 12. maddesi.

Cumhurbaşkanı, ilk genel seçimler sonucu Türkiye Büyük Millet Meclisi toplanıp, Baskanlık Divanı oluşuncaya kadar, 12 Aralık 1980 gün ve 2356 sayılı Kanunla teşekkül etmiş olun Milli Güvenlik Konseyinin Başkanlığını da yürütür.

İlk milletvekili genel seçimleri sonunda Türkiye Büyük Millet Meclisi toplanıp göreve başlayıncaya kadar geçecek süre içinde, Cumhurbaşkanlığının herhangi bir surette boşalması halinde, Milli Güvenlik Konseyinin en kıdemli üyesi, Türkiye Büyük Millet Meclisi toplanıp Anayasaya göre yeni Cumhurbaşkanını seçinceye kadar, Cumhurbaşkanına vekalet eder ve O'nun Anayasadaki bütün görevlerini yerine getirir ve yetkilerini kullanır.

GEÇİCİ MADDE 2 - 12 Aralık 1980 gün ve 2356 sayılı Kanunla kurulusu gösterilen Milli Güvenlik Konseyi, Anayasaya dayalı olarak hazırlanacak Siyasi Partiler Kanunu ile Seçim Kanununa göre yapılacak ilk genel seçimler sonucu Türkiye Büyük Millet Meclisi toplanıp Başkanlık Divanını oluşturuncaya kadar 2324 sayılı Anayasa Düzeni Hakkında Kanun ve 2485 sayılı Kurucu Meclis Hakkında Kanunlara göre görevlerini devam ettirir.

Anayasanın kabulünden sonra 2356 sayılı Kanunun 3 üncü maddesindeki Milli Güvenlik Konseyi üyeliklerinden birisinin herhangi bir nedenle boşalması halinde doldurulması usulüne ilişkin hüküm uygulanmaz.

Türkiye Büyük Millet Meclisi toplanıp göreve başladıktan sonra, Milli Güvenlik Konseyi, altı yıllık bir süre için Cumhurbaşkanlığı Konseyi haline dönüşür ve Milli Güvenlik Konseyi üyeleri, Cumhurbaşkanlığı Konseyi üyesi sıfatını alırlar. Milli Güvenlik Konseyi üyesi olarak 18 Eylül 1980 tarihinde içtikleri and yürürlükte kalır. Cumhurbaşkanlığı Konseyi üyeleri, Anayasada Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin haiz bulundukları özlük hakları ve dokunulmazlığına sahip olurlar. Altı yıllık süre sonunda Cumhurbaşkanlığı Konseyinin hukuki varlığı sona erer.

Cumhurbaşkanlığı Konseyinin görevleri şunlardır:

a) Türkiye Büyük Millet Meclisince kabul edilerek Cumhurbaskanliginca gönderilen, Anayasada yazili temel hak ve hürriyetlere ve ödevlere, laiklik ilkesine, Atatürk Inkilaplarini, milli güvenligin ve kamu düzeninin korunmasina, Türkiye Radyo Televizyon Kurumuna, Milletlerarasi andlasmalara, dis ülkelere silahli kuvvetler gönderilmesine ve yabanci kuvvetlerin Türkiye'ye kabulüne, olaganüstü yönetime, sikiyönetim ve savas haline daur kaninlar ile Cumhurbaskaninca gerekli görülen diger kanunlari Cumhurbaskanina taninan onbes günlük sürenin ilk on günü içinde incelemek;

b) Cumhurbaskaninin istemi ve tespit edecegi süre içinde:

Milletvekili genel seçimlerinin yenilenmesine, olaganüstü yönetim yetkisinin kullanilmasina ve alinacak tedbirlere, Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunun yönetim ve gözetimine, gençligin yetistirilmesine ve Diyanet isinin düzenlenmesine iliskin konulari incelemek ve görüs bildirmek;

c) Cumhurbaskaninin istemine göre, iç ve dis güvenlik ile gerekli görülen diger konularda inceleme ve arastirma yapmak ve sonuçlarini Cumhurbaskanina sunmak.

GEÇICI MADDE 3 - Anayasaya göre yapilacak ilk milletvekili genel seçimi sonucunda Türkiye Büyük Millet Meclisi toplanip, Baskanlik Divanini olusturmasi ile birlikte;

a) 12 Aralik 1980 gün ve 2324 sayili Anayasa Düzeni Hakkinda Kanun,

b) 12 Aralik 1980 gün ve 2356 sayili Milli Güvenlik Konseyi Hakkinda Kanun,

c) 29 Haziran 1981 gün ve 2485 sayili Kurucu Meclis Hakkinda Kanun,

Yürürlükten kalkar ve Milli Güvenlik Konseyi ile Danisma Meclisinin hukuki varliklari sona erer.

GEÇICI MADDE 4 -(17.5.1987-3361) Türkiye Cumhuriyetinin Geçici 4 üncü maddesi yürürlükten kaldirilmistir.

GEÇICI MADDE 5 - Yapilacak ilk milletvekili genel seçimi sonucunun Yüksek Seçim Kurulunca ilanini takip eden onuncu gün, Türkiye Büyük Millet Meclisi Ankara'da, Türkiye Büyük Millet Meclisi binasinda, saat 15.00 de kendiliginden toplanir. Bu toplantiya en yasli Milletvekili Baskanlik eder. Bu toplantida milletvekilleri andiçerler.

GEÇICI MADDE 6 - Anayasaya göre kurulan Türkiye Büyük Millet Meclisinin toplanti ve çalismalari için kendi içtüzükleri yapilincaya kadar, Millet Meclisinin 12 Eylül 1980 tarihinden önce yürürlü ;kte olan Içtüzügünün, Anayasaya aykiri olmayan hükümleri uygulanir.

GEÇICI MADDE 7 - Ilk milletvekili genel seçimi sonunda, Türkiye Büyük Millet Meclisi toplanip, yeni Bakanlar Kurulu kuruluncaya kadar, is basinda olan Bakanlar Kurulunun görevi devam eder.

GEÇICI MADDE 8 - Anayasa ile kabul edilmis olan yeni organ, kurum ve kurullarin kurulus, görev, yetki ve isleyisleri ile ilgili kanunlarla, Anayasada konulmasi veya degistirilmesi öngörülen diger kanunlar, Anayasanin kabulünden baslayarak Kurucu Meclisin görev süresi içerisinde, bu süre içinde yetistirilemeyen, seçimle gelen Türkiye Büyük Millet Meclisinin ilk toplantisini izleyen bir yil sonuna kadar çikartilir.

V. Anayasanin kabul ettigi organ, kurum ve kurullar

GEÇICI MADDE 9 - Ilk genel seçimler sonucu toplanacak Türkiye Büyük Millet Meclisinin Baykanlik Divani kurulduktan sonra alti yillik süre içinde (*) yapilacak Anayasa degisikliklerini Cumhurbaskani, Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderilen Anayasa degisikligi hakkindaki kanunu, aynen kabul edip tekrar Cumhurbaskanina gönderebilmesi, üye tamsayisinin dörtte üç çogunlugunun oyu ile mümkün olabilir.

GEÇICI MADDE 10 - Mahalli Idare seçimleri en geç Türkiye Büyük Millet Meclisinin ilk toplantisini izleyen bir yil içinde yapilir.

GEÇICI MADDE 11 - Anayasanin halkoyu ile kabul edildigi tarihte Anayasa Mahkemesi asil ve yedek üyesi olanlarin kadrolari ile görevleri devam eder. Bunlardan Anayasa Mahkemesince belli görevlere seçilenlerin bu surette kazanmis olduklari sifatlari sakli kalir.

Anayasa Mahkemesi asil üye sayisi onbire ininceye kadar bosalan asil üyi kadrosuna, asil ve yedek üye sayisi toplami onbese ininceye kadar da bosalan yedek üye kadrosuna seçim yapilmaz. Anayasa Mahkemesinin yeni düzenlemeye intibaki saglanincaya kadar asil üye sayisinin onbirden, asil ve yedek üye sayilari toplaminin onbesden asagi düsmesi nedeniyle yapilacak seçimlerde bu Anayasanin kabul ettigi esasa ve siraya uyulur.

Anayasa Mahkemesi asil üye sayisi onbire ininceye kadar dava ve islerde 22.4.1962 gün ve 44 sayili Kanunun öngördügü ; toplanma yeter sayisi uygulanir.

--------------------

(*) Not: Bu süre 7 Aralik 1983-6 Aralik 1989 arasini kapsamaktaydi.

GEÇICI MADDE 12 -13.5.1981 gün ve 2461 sayili Hakimler ve Savcilar Yüksek Kurulu Kanununun geçici 1 inci maddesi uyarinca Yargitay ve Danistaydan Kurulun asil ve yedek üyeligine; 1730 sayili Yargitay Kanununa 25.6.1981 gün ve 2483 sayili Kanunla eklenen geçici madde uyarinca Cumhuriyet Bassavciligi ile Cumhuriyet Bassavcivekilligine; 6.1.1982 gün ve 2575 sayili Danistay kanununun geçici 14 üncü maddesinin ikinci fikrasi uyarinca Danistay Baskanligina, Bassavciligina, baskanvekilliklerine ve daire baskanliklarina, Devlet Baskaninca seçilmis bulunanlar, seçildikleri dönem için bu görevlerine devam ederler.

6.1.1982 gün ve 2576 sayili Kanunun geçici maddelerinin idari mahkemeler Baskan ve üyeliklerine atamalara iliskin hükümleri de saklidir.

GEÇICI MADDE 13 - Hakimler ve Savcilar Yüksek Kuruluna Yargitaydan seçilmesi gereken bir asil ve bir yedek üyenin seçimleri Anayasanin yürürlüge girdigi tarihi izleyen yinmi gün içinde yapilir.

Seçilen üyeler göreve baslayincaya kadar Kurul, toplanti yeter sayisini olusturacak yedek üyenin katilmasiyla çalismalarini yapar.

GEÇICI MADDE 14 - Sendikalarin gelirlerini Devlet bakanlarinda muhafaza etmelerine iliskin yükümlülükleri, Anayasanin yürürlüge girdigi tarihten itibaren en geç iki yil içinde yerine getirilir.

GEÇICI MADDE 15 - 12 Eylül 1980 tarihinden, ilk genel seçimler sonucu toplanacak Türkiye Büyük Millet Meclisinin Baskanlik Divanini olusturuncaya kadar geçecek süre içinde (*), yasama ve yürütme yetkilerini Türk milleti adina kullanan, 2356 sayili Kanunla kurulu Milli Güvenlik Konseyinin, bu Konseyin yönetimi döneminde kurulmus hükümetlerin, 2485 sayili Kurucu Meclis Hakkinda Kanunla görev ifa eden Danisma Meclisinin her türlü karar ve tasarruflarindan dolayi haklarinda cezai, mali veya hukuki sorumluluk iddiasi ileri sürülemez ve bu maksatla herhangi bir yargi merciine basvurulamaz.

--------------

(*) Not: Bu süre 12 Eylül 1980- 7 Aralik 1983 arasini kapsamaktaydi.

Bu karar ve tasarruflarin idarece veya yetkili kilinmis organ, merci ve görevlilerce uygulanmasindan dolayi, karar alanlar, tasarrufta bulunanlar ve uygulayanlar hakkinda da yukaridaki fikra hükümleri uygulanir.

Bu dönem içinde çikarilan kanunlar, kanun hükmünde kararnameler ile 2324 sayili Anayasa Düzeni Hakkinda Kanun uyarinca alinan karar ve tasarruflarin Anayasaya aykiriligi iddia edilemez.

GEÇICI MADDE 16 - Anayasanin halkoylamasina iliskin oy verme kütügünde ve sandik listesinde kaydi ve oy kullanma yeterligi bulunduggu halde hukuki veya fiili herhangi bir mazereti olmaksizin halkoylamasina katilmayanlar, Anayasanin halkoylamasini takip eden bes yil içinde yapilacak genel ve ara seçimleri ile mahalli seçimlere ve diger halkoylamalarina katilamazlar, seçimlerde aday olamazlar.

GEÇICI MADDE -(6.8.1988-3467) Bu maddenin yürürlüge girdigi tarihten sonraki ilk mahalli idareler genel seçimi 13 Kasim 1988 Pazar günü yapilir. Bu seçim sebebiyle kanunlardaki süreleri kisaltarak uygulamaya Yüksek Seçim Kurulu Yetkilidir.