|
|
|
|
|
Mehmet Remzi Okan
( 1885)
|
|
1885'de Kıbrıs Kaleburnu köyünde doğan Mehmet Remzi Okan, ilk tahsilini köyünde yaptı. Daha sonra Rüştiye'yi bitirdi. Mezuniyetinden sonra Lefkoşa'da ve çeşitli Karpas köylerinde öğretmenlik yaptı.1907'de Galatya'da öğretmen iken Dr. Hafız Cemal (Lokman Hekim) ile tanıştı.
O yıllarda İslam Gazetesi'ni çıkaran ve Cemiyet-i İslamiye derneğini kuran Lokman Hekim'in teşviki ile gazeteciliğe başladı. Bu arada öğretmen olarak Ortaköy İlkokulu'na atandı. Ayni yıl Ziynet Hanımla evlendi. 1914 yılında ise Sarayönü Erkek Okulu'na başöğretmen oldu.
Cemil Orgen "Bayrağım Kıbrıs'ta" adlı eserinde Osmanlıların Birinci Dünya Savaşı'nda İngilizlere karşı savaşa girmesi nedeni ile Remzi Okan'ın, talebeleri önünde Türk Bayrağını öpüp sakladığını anlatır. 1. Dünya Savaşı ertesinde Remzi Okan'ın da desteği, girişimi ve özverili katkıları sonucu toplanan Meclis-i Milli Kongresi'nde etkin rol oynadığı gerekçesi ile Maarif Komisyonu tarafından görevine son verildi.
Bu arada 1915 yılından beri gazete yayınlanmamasını dikkate alan M. Remzi 1919'da arkadaşı, Ahmet Raşit Bey'le birlıkte Doğru Yol gazetesini yayınlamaya başladı. Gazetenin Türk Kurtuluş Savaşını desteklemesi ve Türk milliyetçiliğini savunması Doğru Yol'a sık sık sansür konması sonucunu doğurdu. Bu durum üzerine SÖZ adlı bir başka gazetenin de imtiyazını alan Mehmet Remzi Bey Doğru Yol'a sansür konan günlerde Söz' ü yayınlanmayı sürdürdü. Daha sonraları SOZ'ün yayınını sürekli kıldı.
İzmir'in işgalinden sonra İzmir Felaketzedeleri için yardım toplanmasının öncülüğünü yapan Mehmet Remzi, temsiller organize edilmesinde, bağış kampanyaları düzenlenmesinde "Cuma yardımları" adı altında bağışlar toplanmasında öncülük etti. Bu arada İngilizlerin toplanan yardımların gönderilmesini engellemesi üzerine Londra üzerinden yardımları yerine ulaştıran Mehmet Remzi Bey'e "Himaye-i Etfal Cemiyeti" Reisi Besim Ömer Paşa tarafından bir teşekkür yazısı da gönderilir.
Remzi Okan bir yandan "O gün evdeki çocuklarını aç bıraksan bile bir bilet al ve yardıma katıl" parolası ile halkı bağışlarda bulunmaya teşvik ederken bir yandan da Mağusa'ya getirtilen Çanakkele esirleri ile ilgilendi. Hatta onları Lefkoşa'ya getirtip bir çay partisi verdi.
Yeni Türkçe harflerin kabulü ile Dil devrimini benimseyen Remzi Okan, gazetesini yeni Türkçe ile yayınlamaya başladı. Bu arada Almanya'ya sipariş verdiği Latin harflerinin maliyeti bizzat Atatürk'ün emri ile Türkiye Cumhuriyeti tarafından ödendi. Yine Atatürk'ün emri ile Basın Yayın Müdürü Ahmet Ağaoğlu tarafından gönderilen bir yazıda kurtuluş savaşına yaptığı katkılardan dolayı kutlandı.
Daha sonra 1931 yılında Necati Özkan' ın önderliğinde toplanan Milli Kongrenin de örgütleyicilerinden biri oldu: 1931 isyanından sonra siyasi faaliyetler yasaklanıp basına sansür gelince Türkiye'ye göç etti. 22 Ocak 1942'de İstanbul'da öldü.
Gazeteciliği süresinde 150'liklerden (İngiliz Muhibleri Cemiyeti Kurucusu) Sait Molla'nın Kıbrıs'a gelmesi üzerine ona saldırıp "Yunan Casusu" demesi üzerine 1926 yılında sömürge mahkemelerinde 2 ay hapis cezasına çarptırıldı ve hapsedildi. İstinafi ise reddedildi.(Bu süre içinde gazeteyi yakın dostu Fehim Bey çıkardı.)
İngiliz arşivlerine göre yayınladığı gazetesi SÖZ'e (Daha sonra yayınlanan Ses gazetesine de) Türkiye Cumhuriyeti tarafından ayda 18 lira yardım yapılmaktaydı.1200 tirajı olan gazetesi SÖZ, haftalık ve abone sistemi ile dağıtılmaktaydı. Remzi Okan SÖZ'ü, Kıbrıs'ta ilk kez Kahire'deki bir ajansın sadece Türkiye haberlerine abone yaptı. Abone parasını ise Lefkoşa'daki "Türk Derneği" tarafından ödendi. Kurtuluş savaşına ilişkin telgraf haberlerini Asma altındaki basımevinin camına asan Remzi Okan o günün koşullarında halkı mücadeleden haberdar etti. Bu haberleri çocuklara vererek sokaklarda okuttu, Halkın moralini yüksek tuttu. Anayurda bağlı, gerçek bir Atatürkçü, gerçek bir yurtsever Türk Aydını olan Remzi Okan yaşamı boyunca Kıbrıs Türkü'nün daha mutlu ve güvenli bir geleceğe sahip olması için çalıştı durdu.
(Kızı, değerli araştırmacı Beria Remzi Özoran'ın babasına dair anlattıklarından derlenmiştir.)
|
|
|
|
