|
|
|
|
|
Prens Sabahattin
( 1877)
|
|
siyaset adamı
Osmanlı Padişahı Abdülmecit'in kızı Seniha Sultan ile Damat Mahmut Celalettin Paşa'nın oğlu.
1877 yılında İstanbul'da doğdu. Özel öğrenim gördü. 1899'da II. Abdülhamit yönetimini eleştirdiği için gözden düşen babasıyla birlikte Fransa'ya gitti. Paris'te, siyasetbilimciler ve toplumbilimcilerle ilişki kurdu. Yurtdışında Abdülhamit'e karşı mücadele edenleri bir araya getirmeye çalıştı. Birinci (1902) ve ikinci (1907) Jön Türk kongrelerini topladı. Teşebbüs-i Şahsi ve Adem-i Merkeziyet Cemiyeti'ni kurdu. Terakki dergisini yayınladı. Özel girişimci1iği ve yerinden yönetimi savunan görüşlerini açıkladı.
II. Meşrutiyet'ten sonra İstanbul'a döndü. Osmanlı Ahrar Fırkası'nı kurdu (1908). Merkezi otoriteye karşı çıkan görüşleri, İttihat Terakki'nin yönetim anlayışıyla çeliştiğinden İttihatçılar'la arası açıldı. İstanbul' da düzenlediği siyasal toplantılar sırasındaki konuşmaları nedeniyle bir süre tutuklandı. Mısır'a gitti. Mısır'dan, I. Dünya Savaşı'nın sonunda döndü. Cumhuriyet döneminde 0smanoğulları ülkeden çıkarılınca (1924) önce Fransa'ya, daha sonra İsviçre'ye yerleşti. 1948 yılında İsviçre'nin Neuchâtel kentinde öldü. Ölümünden bir süre sonra kemikleri Türkiye'ye getirilerek, Eyüp Mezarlığı'nda, babasının yanına gömüldü.
Görüşleri
Le Play'in bireyci anlayışını savundu. Edmond Demoulins'in 'Anglo-Saksonların Üstünlüğü Neden İleri Geliyor' adlı eseri, görüşlerinin temelini oluşturdu. Demoulins toplumları, zümrelerin hakim olduğu ve kişilerin önem kazandığı toplumlar olarak ikiye ayırıyordu. Bireylerin önem kazandığı toplumlarda, toplumsal zümreleşmenin, bireyin çevresinde oluştuğunu söylüyor, Anglosakson ülkeleri örnek vererek bu tür toplumların geliştiğini öne sürüyordu.
Prens Sabahattin, çeşitli tarihlerde yayınlanan eserlerinde, Osmanlı Devleti'nin çöküşünü, bu görüşler doğrultusunda, zümrelerin egemen olduğu bir toplum olmasıyla açıkladı. Merkezi otoriteye karşı ve bireysel girişimciliğe destek veren bir yaklaşımı savundu.
|
|
|
|
